ELEKTRİK – ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ

A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ

Elektrik-Elektronik Teknolojisi alanı bugün diğer tüm alanları geliştiren, temel ve üretken bir sanayiye dönüşmüş durumdadır.

Alan, bugün kendi tasarım ve teknolojilerini geliştirecek güce ulaşmıştır. Elektrik-Elektronik alanı birçok alanı etkilerken, ekonomiye kendi üretimi, ihracatı ve istihdamıyla yaptığı birinci derece katkının yanında, diğer sektörlere olan etkileriyle ikinci derece katkılarda da bulunmaktadır. Bu alandaki teknoloji değişimleri ve kalite artışlarının, sektör ürünlerini girdi olarak kullanan birçok alanda kalitenin artmasına olumlu etkide bulunacağı anlamına gelmektedir.

Türk elektrik-elektronik sanayinin Türkiye ekonomisi içerisindeki payı her geçen gün artmaktadır. Sektörün sürekli gelişiyor ve kendini yeniliyor olması, dünya teknolojilerine uyum sağlamada ve yeni teknolojileri benimsemede gösterdiği çabukluk, sektörün parlak geleceğine işaret etmektedir.

İhracat ve iç talepteki canlanmaya bağlı olarak üretimini hızla artıran sektörde, başta dayanıklı tüketim mallarında elektronik cihaz ve beyaz eşya olmak üzere, kablolar, bağlantı parçalı iletkenler, elektrik dağıtım ve kontrol panoları gibi ürünlerde, kurulu kapasite ve kapasite kullanım oranları sürekli artmaktadır.
 
B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER (Okulumuzdaki Mevcut dallar)

 Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü 

ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRÜ
Tanımı:
Elektrik-Elektronik alanında; bina içi ve dışı elektrik tesisatının ve tüm elektrik panolarının kurulumu ile ilgili işleri kendi başına belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
 
Elektrik tesisat ve pano montörlüğünün çalışma ve eğitim ortamları

GÜVENLİK SİSTEMLERİ

Tanımı:

Güvenlik sistemleri servis elemanının sahip olması gereken alarm ve uyarı sistemleri, CCTV (kapalı devre güvenlik sistemleri) ve geçiş kontrol sistemleri ile ilgili tüm işlemleri yapma yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. 
Amacı: Binalara ait yangın algılama, CCTV (kapalı devre güvenlik sistemleri), soygun ihbar, geçiş kontrol sistemleri tesisi, kurulum, bakım ve onarımına ilişkin işlemleri yapma yeterliklerine sahip nitelikli meslek elemanları yetiştirmek 

Görevleri:

1-Yangın algılama ve ihbar sistemleri tesisatı keşif ve projesini yapmak.

2- Yangın algılama ve ihbar sistemleri tesisatı montajını yapmak.

3- Kapalı devre kamera kontrol sistemleri tesisatı keşif ve projesini yapmak.

4-Kapalı devre kamera kontrol sistemi tesisatının montajını yapmak.

5- İş disiplini ve insan ilişkilerini sağlamak.

6- Hırsız alarm sistemleri tesisatı için keşif ve projesini yapmak.

7- Hırsız alarm sistemleri tesisatı montajını yapmak.

8- Geçiş kontrol sistemi tesisatı keşif ve projesini yapmak.

9- Geçiş kontrol sistemi tesisatı montajını yapmak.

10- Kurulu sistemlerdeki arıza tespitini ve onarımını yapmak.

11- Mesleğe ilişkin gelişmeleri takip etmek.

ENDÜSTRİYEL BAKIM ONARIM ELEMANI
Tanımı:
Elektrik-Elektronik alanında, fabrika, atölye vb. işletmelerdeki sistemlerin bakım ve onarımı ile ilgili işleri, kendi başına belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
    

GÖRÜNTÜ VE SES SİSTEMLERİ
Tanımı:
Işık ve seslendirme sistemlerinin montaj bakım ve onarımına ilişkin işlemleri, radyo, CRT televizyon, LCD televizyon, plazma televizyon, projeksiyon televizyon, video, müzik seti, ev sinema sistemleri, VCD-DVD oynatıcı, kamera arıza ve bakımına ilişkin işlemleri, kendi başına ve belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.

 
HABERLEŞME SİSTEMLERİ
Tanımı:
Haberleşme teknik elemanı, kendi başına ve belirli bir süre içerisinde mobil iletişim cihazlarının kontrol bakım ve onarımını, uydu ve TV anten sistemlerinin tesisini, binalarda ve yerel dağıtım şebekesinde haberleşme tesisatını projeye uygun olarak döşeme, tesisatın ve cihazların montaj, bakım ve onarımını yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.

YÜKSEK GERİLİM SİSTEMLERİ 
Tanımı:
Elektrik-Elektronik alanında yüksek gerilim tesislerinin, iletim, dağıtım ve koruma sistemlerinin kurulumu bakım onarımı ile ilgili işleri kendi başına belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.

 
C. MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER

Meslekte çalışacak kişilerin tüm duyu organları işlevlerini tam olarak yerine getirmelidir. El becerisine dayalı bir meslek alanı olduğundan, el ve parmaklarını ustalıkla kullanabilmelidir. Ayrıca titizlik ve özen isteyen bir çalışma gerektirdiğinden kişinin sabırlı, dikkatli ve tedbirli olması gerekir.

Mekanik konulara ilgili ve yetenekli, teknik resim çizme ve okuma becerisi gelişmiş alet ve makinelerle uğraşmaktan hoşlanan, sesleri ayırt edebilme yeteneğine sahip, ince ayrıntıları algılayabilen, ekip çalışmasına yatkın, sorumluluk duygusu gelişmiş, fen bilimleri, matematik, bilgisayar ve yabancı dil bilgisine sahip kişiler olması gerekir.

Bunların yanında, otomasyon sistemleri, endüstriyel bakım onarım, güvenlik sistemleri, görüntü ve ses sitemleri dallarını seçecek kişilerin devre tasarım yeteneği ve matematiksel konulara ilgi duyan kişiler olmaları gerekir.

            Elektrik tesisatları ve pano montörlüğü, elektromekanik taşıyıcılar ve yüksek gerilim dallarını seçeceklerin kapalı yer ve yükseklik fobisi olmayan, tırmanma ve uzanma gibi bedensel çalışmaları yapabilecek kadar güçlü ve dayanıklı, sara ve benzeri hastalıkları bulunmayan kişiler olması gerekir.

D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
            Elektrik tesisatları ve pano montörleri inşaatlarda, elektrik santrallerinde, şantiyelerde, ev ve iş yerlerinde çalışırlar. Çalışma ortamı tesisatın kurulduğu yere göre değişmekle beraber genellikle kapalı ortamlarda görev yaparlar. Elektrik dağıtım sistemlerinde çalışırken değişik hava koşullarında, yüksek yerlere tırmanarak zor şartlarda çalışmaları gerekebilir. Görevlerini yaparken dikkatsiz davranmaları önemli kazalara yol açabilir. İşin gerektirdiği güvenlik önlemleri (kask, emniyet kemeri, çizme, eldiven, tulum vs.) altında çalışmak zorundadırlar.
   

Elektrik tesisatları ve pano montörleri, elektromekanik taşıyıcıların bakım onarım elemanları; genellikle çok katlı binalarda, kapalı mekânlarda bu sistemleri üreten iş yerlerinde ve inşaatlarda çalışırlar. Çalışma ortamı asansör, yürüyen merdiven/yol ve vinç montajında, iskele üzerinde, asansör boşluğunda güç pozisyonlarda çalışırlar.  İşin gerektirdiği güvenlik önlemleri (kask, emniyet kemeri, eldiven, çizme, tulum vs.) altında, gerektiğinde kaynakçılarla koordineli çalışırlar. 
   

Elektromekanik taşıyıcıların bakım onarım elemanları ve endüstriyel bakım-onarım elemanları; istihdam edildikleri işletmenin çalışma sahasına (kâğıt, gıda, tekstil, otomotiv, tıp vb.) ve işletme içerisindeki makine parkının durumuna göre, açık veya kapalı alanlarda gerekirse dar mekânlarda iş önlüğü, baret eldiven vb, kullanarak çalışırlar.  
   

Ayrıca, otomobillerin elektronik aksamındaki seslendirme sistemi, oto-radyo ve teyplerinin bakım-onarım işlerini de radyo ve televizyon bakım-onarımcıları yapmaktadır. Kapalı mekânlarda, uygun koşullarda çalışılmaktadır. Ayrıca sinema, tiyatro, konser salonları, stadyum, açık hava tiyatroları çalışma alanları olabilir.
   

Haberleşme sistemleri elemanları; daha çok binalarda ve yüksek yerlerde sistem kurulumu üzerine çalışırlar. Her türlü hava koşulunda çalışmaktadırlar. Aynı zamanda kapalı ortamlarda teknik servis elemanı olarak da iş yaparlar. 

E. İŞ BULMA İMKÂNLARI 

            Elektrik tesisatçılığı ve pano montörlüğü; elektrik tesisatları ve pano montörlerinin iş bulma olanakları oldukça geniştir.  Özel sektöre ait işletmelerde çalışma olanakları bulabildiği gibi küçük ölçekli işletmelerde de çalışabilir. Kanunlarda belirlenen şartları yerine getirmeleri durumunda, kendi iş yerlerini açabilmektedirler.

İstihdam durumu, inşaat sektörüne bağlı olarak değişebilmektedir. Pano montörü olarak çalışan kişiler tesisat işlemlerinin, atölye, sistem ya da makinenin çalıştırılması ile ilgilenirler. Temel işlemler, mekanik montaj, bara işleme, kablo montajı ve pano testi gibi alanlarda ihtisaslaşma görülebilmektedir.  Bu alanda çoğunlukla küçük ölçekli işletmelerin faaliyet gösterdikleri gözlenmektedir.Elektromekanik taşıyıcılar bakım ve onarım elemanı; istihdam durumu modern kentleşmeye paralel olarak gün geçtikçe artmaktadır. Özel asansör uygulamaları, insan asansörleri, yük asansörleri, şantiye asansörleri, santral vb. açık arazide kullanılan özel amaçlı asansör imalatı, montajı ve bakım ve onarım servislerinde çalışabilirler. Türkiye'de özellikle kentlerdeki hızlı nüfus artışı ve çok katlı yapılaşma sonucunda asansörlere olan talep giderek artmaktadır. Asansör talebindeki artışla birlikte, bu alanda faaliyet gösteren elemanlara olan talep de artmaktadır.

Endüstriyel bakım onarım elemanının, iş bulma imkânları oldukça fazladır. Kamu ya da özel sektöre ait kurum ve kuruluşların elektrikle ilgili birimlerinde, elektrik santrallerinde, fabrikalarda, şantiyelerde ayrıca, güç elektroniği, PLC yazılım ve uygulamaları, ölçüm/kontrol sensör sistemleri onarımı, elektronik AC, DC sürücü (driver) üniteleri onarımı, otomasyon sistemleri bakımı, elektronik kart onarımı, endüstriyel ağlar, enstrümantasyon ve elektromekanik gibi alanlarda istihdam edilmektedirler. Kendi iş yerlerini açabilir ya da fabrikalarda bakım onarım elemanı olarak istihdam edilebilirler. Büyük ölçekli işletmeler genellikle elerindeki standart kapsamında tanımlanan tüm görevleri yapan endüstriyel bakım onarım elemanı istihdam ederken, küçük ölçekli işletmeler özellikle cihazların ayarını yapma, baskılı devre hazırlama gibi işleri bu hizmetleri elektronik bakım-onarım firmalarından satın almaktadır. 
   

Görüntü ve ses sistemleri teknik elemanı, teknik servislerde, cihazların üretiminin yapıldığı fabrikalarda, bu sistemlerin yaygın olarak kullanıldığı büyük ölçekli firmaların teknik bölümlerinde çalışabilir veya kendi iş yerini açabilir. Bazen arızaya cihazın bulunduğu yerde müdahale gerektiğinden, kişi bulunduğu kent veya kazalarda hareket halindedir. İşin değişik mekânlarda yapılması hareketlilikten ve değişiklikten hoşlanan kimselere ilginç gelebilir.
    

Haberleşme sistemleri teknik elemanı, değişik büyüklükteki iş yerlerinde çalışmaktadırlar. Genellikle kamu veya özel şirket, fabrika ve konutlarda haberleşme sistemleri kurmakta, kurulan haberleşme santralinin ve tesisatının bakım onarımını yapmakta, telefon makinelerini onarmaktadır. Büyük ölçekli işletmeler ve resmî kurumlardaki elektro-mekanik santrallerin ekonomik ömrünü tamamlaması ve küçük-orta ölçekli işletmelerde uygun maliyet, kolay kurulum ve kullanım kolaylıkları gibi nedenlerle gerek büyük ve gerek orta ölçekli işletmelerde mesleğin istihdam durumu giderek genişlemektedir. 
    

Yüksek gerilim sistemleri teknik elemanının, özellikle sanayisi gelişmiş bölgelerde iş bulma imkânları oldukça fazladır. Kamuya ve özel sektöre ait kurum ve kuruluşların orta ve yüksek gerilimle ilgili birimlerinde, fabrikalarda, elektrik santrallerinde ve son yıllarda yaygınlaşan özel enerji üretim şirketlerinde iş bulabilir. Ayrıca özel proje taahhüt bürolarında proje çizimi yapabilirler. Mesleğin istihdam durumu, sanayinin gelişmesine bağlı olarak değişebilmektedir. 

F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI

Elektrik-elektronik alanında öğrenim gören öğrenciler, 2547 Sayılı Kanunun 45. maddesine 4702 Sayılı Kanun ile eklenen E bendi uyarınca mezun olduklarında sınavsız yerleştirilebilecekleri meslek yüksekokulu programları aşağıda belirtilmiştir.

  İtfaiyecilik ve Yangın Güvenliği
  Biyomedikal Cihaz Teknolojisi
  Elektrik
  Elektrik-Elektronik Teknikerliği
  Elektronik Haberleşme
  Elektronik Haberleşme (Uzaktan Eğitim)
  Endüstriyel Elektronik
  Endüstriyel Elektronik(Uzaktan Eğitim)
  Endüstriyel Otomasyon
  Endüstriyel Otomasyon(Uzaktan Eğitim)
  Ev Cihazları Teknolojisi
  Hidroelektrik Santralleri
  Mekatronik
  Mekatronik (Uzaktan Eğitim)
  Otomotiv
  Radyo ve Televizyon Tekniği
  Termik Santral Makineleri
  Termik Santrallerde Enerji Üretimi

            Bu programlarda meslek yüksekokuluna devam eden öğrenciler, öğrenim süreleri sonunda girecekleri dikey geçiş sınavı ile belirlenen kontenjandan faydalanarak lisans programlarına geçiş yapabilirler. Lisans öğrenimine başlama hakkını elde eden öğrencilere üniversiteleri tarafından lisans öğrenimine hazırlık programı uygulanır. 

            Mesleki eğitim merkezleri, çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır. 

Halk eğitimi merkezleri, yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır.
Mesleki eğitim merkezlerinde, Elektrik-Elektronik Teknolojisi alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir.